Gisterenmiddag zat ik met dochterlief in de bibliotheek-annex-aula van haar school te wachten op zoon-broertje Michele die in het gymlokaal gitaarles had. Er zat een leuk boekje in haar tas over transport. Een vrolijk treintje sierde de voorkant en ik stelde haar voor gezellig samen te lezen. Alice, 7 going on 27, stemde gretig in en liep kordaat
naar de laatste stelling van de bieb-annex-aula waar, op alfabetische volgorde, boekjes-van-algemeen-nut staan. Nou ja, ik noem ze boekjes van algemeen nut, want een eclectischer verzameling van boekje is niet voor te stellen: 'Skaten' staat gebroederlijk naast 'Sinterklaas', fluks gevolgd door 'Siamese katten'. Ali had haar oog laten vallen op een boekje met daarop een foto van het bekendste meisje van Nederland. Olijke zwarte ogen keken me recht aan en mijn maag draaide zich om. Anne, Anne Frank natuurlijk. Steekwoorden en concepten die ik nog eventjes heel ver van mijn dochter had willen houden schoten door mijn hoofd: Jodenvervolging (waarom dan, mamma?); werkkampen (wat deden ze daar op kamp, dan?); gaskamers (Deed dat pijn?) maar mijn dochter legde gedecideerd het boekje voor ons beider neus, sloeg het open en zei: “Lees jij me dit maar voor.”. Ik sputterde tegen: “Nee, schat, daar heb ik geen zin in. Als jij perse over Anne Frank wil lezen, lees je zelf maar.” Ik ontkwam er echter niet aan, en na de deal (“Jij leest de eerste bladzijde, dan lees ik de rest voor”) begon ze: Annaliese Maria Frank werd op 12 juni 19... geboren te Frankfurt. “Oh, dáárom heet ze Frank. Ze komt uit Frankfurt!” We lazen over hoe ondeugend en vrolijk Anne was, bekeken fotootjes van Anne, haar brave zusje Margot en hun moeder tijdens hun laatste stranddag in juli. We bespraken de opkomst van de nazi's en hun rare ideeën over de joden en ik probeerde op alles zo neutraal mogelijk te reageren, want wat strijd je tegen de geschiedenis? Anne wilde later journalist worden, en ze deelde een kamer met een meneer terwijl haar zusje op de kamer sliep met Peter. En dit alles in een verduisterd huis, achter gesloten gordijnen, niet-doorgetrokken wc's en met op de loer liggende Duitsers die de familie zonder pardon naar werkkampen in Polen zouden sturen als ze ze te pakken zouden krijgen. Met een bedrukte uitdrukking op haar ronde gezichtje en keek Alice me aan: “Van wie moest dat dan?”, vroeg ze me. “Van Hitler, schat.” “Ik haat Hitler”, zei ze, met haar kinderlijke stelligheid die van subjectieve waarheden absolute waarheden kan maken. Inmiddels was het bijna kwart voor zes en ik las nog altijd voor. De Franks leefden nog en Anne was verliefd geworden op Peter. Ik was halverwege het hoofdstuk met de dreigende titel: “Verraden” en had net uitgelegd dat in de concentratiekampen de Joodse mensen in een kamertje moesten, wat dicht ging en dat ze dan gingen slapen (de Walt Disney versie van de gaskamer, zeg maar) toen Michele door de deur kwam struinen Opgelucht riep ik “Kijk, daar is Michele!”, denkend dat ik de dans was ontsprongen en dat we het niet hoefden te hebben over het bittere einde van Anne Frank. Maar voordat ik het boekje dicht kon slaan stak Alice haar kleine vingertje tussen de twee bladzijdes en zei: “Nog even dit lezen.” Ik negeerde het aandachtig, en draaide me naar het zoon-broertje dat klaagde dat hij geen chocolademelk kon drinken omdat de plastic bekertje op waren. Toen hoorde ik een klein stemmetje naast me waar de opluchting van afdroop: “Kijk mamma, hier staat dat ze niet dood is gegaan, want de Duitsers wilden iedereen hebben van 15 jaar en ouder, en zij was pas nét vijftien geworden. Eventjes geloofde ze, dat geschiedenis niet was gebeurd. Iets verderop stond dat Anne Frank een paar weken voor de bevrijding ziek werd en samen met haar zusje in het kamp overleed. Stilletjes legde ze het boekje terug, ongetwijfeld tussen “Ameland” en “Apen”. Mijn hart doet pijn omdat er iets van de onschuld van mijn kind verloren gaat, telkens als haar nieuwsgierigheid het wint van mijn beschermingsdrang. Dat is haar lot, ben ik bang.
naar de laatste stelling van de bieb-annex-aula waar, op alfabetische volgorde, boekjes-van-algemeen-nut staan. Nou ja, ik noem ze boekjes van algemeen nut, want een eclectischer verzameling van boekje is niet voor te stellen: 'Skaten' staat gebroederlijk naast 'Sinterklaas', fluks gevolgd door 'Siamese katten'. Ali had haar oog laten vallen op een boekje met daarop een foto van het bekendste meisje van Nederland. Olijke zwarte ogen keken me recht aan en mijn maag draaide zich om. Anne, Anne Frank natuurlijk. Steekwoorden en concepten die ik nog eventjes heel ver van mijn dochter had willen houden schoten door mijn hoofd: Jodenvervolging (waarom dan, mamma?); werkkampen (wat deden ze daar op kamp, dan?); gaskamers (Deed dat pijn?) maar mijn dochter legde gedecideerd het boekje voor ons beider neus, sloeg het open en zei: “Lees jij me dit maar voor.”. Ik sputterde tegen: “Nee, schat, daar heb ik geen zin in. Als jij perse over Anne Frank wil lezen, lees je zelf maar.” Ik ontkwam er echter niet aan, en na de deal (“Jij leest de eerste bladzijde, dan lees ik de rest voor”) begon ze: Annaliese Maria Frank werd op 12 juni 19... geboren te Frankfurt. “Oh, dáárom heet ze Frank. Ze komt uit Frankfurt!” We lazen over hoe ondeugend en vrolijk Anne was, bekeken fotootjes van Anne, haar brave zusje Margot en hun moeder tijdens hun laatste stranddag in juli. We bespraken de opkomst van de nazi's en hun rare ideeën over de joden en ik probeerde op alles zo neutraal mogelijk te reageren, want wat strijd je tegen de geschiedenis? Anne wilde later journalist worden, en ze deelde een kamer met een meneer terwijl haar zusje op de kamer sliep met Peter. En dit alles in een verduisterd huis, achter gesloten gordijnen, niet-doorgetrokken wc's en met op de loer liggende Duitsers die de familie zonder pardon naar werkkampen in Polen zouden sturen als ze ze te pakken zouden krijgen. Met een bedrukte uitdrukking op haar ronde gezichtje en keek Alice me aan: “Van wie moest dat dan?”, vroeg ze me. “Van Hitler, schat.” “Ik haat Hitler”, zei ze, met haar kinderlijke stelligheid die van subjectieve waarheden absolute waarheden kan maken. Inmiddels was het bijna kwart voor zes en ik las nog altijd voor. De Franks leefden nog en Anne was verliefd geworden op Peter. Ik was halverwege het hoofdstuk met de dreigende titel: “Verraden” en had net uitgelegd dat in de concentratiekampen de Joodse mensen in een kamertje moesten, wat dicht ging en dat ze dan gingen slapen (de Walt Disney versie van de gaskamer, zeg maar) toen Michele door de deur kwam struinen Opgelucht riep ik “Kijk, daar is Michele!”, denkend dat ik de dans was ontsprongen en dat we het niet hoefden te hebben over het bittere einde van Anne Frank. Maar voordat ik het boekje dicht kon slaan stak Alice haar kleine vingertje tussen de twee bladzijdes en zei: “Nog even dit lezen.” Ik negeerde het aandachtig, en draaide me naar het zoon-broertje dat klaagde dat hij geen chocolademelk kon drinken omdat de plastic bekertje op waren. Toen hoorde ik een klein stemmetje naast me waar de opluchting van afdroop: “Kijk mamma, hier staat dat ze niet dood is gegaan, want de Duitsers wilden iedereen hebben van 15 jaar en ouder, en zij was pas nét vijftien geworden. Eventjes geloofde ze, dat geschiedenis niet was gebeurd. Iets verderop stond dat Anne Frank een paar weken voor de bevrijding ziek werd en samen met haar zusje in het kamp overleed. Stilletjes legde ze het boekje terug, ongetwijfeld tussen “Ameland” en “Apen”. Mijn hart doet pijn omdat er iets van de onschuld van mijn kind verloren gaat, telkens als haar nieuwsgierigheid het wint van mijn beschermingsdrang. Dat is haar lot, ben ik bang.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten